"Nie mam czasu na odpoczynek."
"Muszę być produktywnx."
"Odpoczywam, kiedy coś robię."
"Najpierw obowiązki, potem przyjemność."
"Nie zasłużyłam/em na odpoczynek."
Brzmi znajomo? W natłoku codziennych zadań łatwo wpaść w pułapkę ciągłego działania, gdzie nawet czas przeznaczony na regenerację staje się kolejnym punktem do odhaczenia. Matka, żona, pracownica, ojciec, mąż, sportowiec – bez chwili wytchnienia, na pełnych obrotach. A przecież odpoczynek to nie tylko wakacje czy sen w weekend. Kluczowa różnica tkwi w tym, jak odpoczywamy i czy potrafimy się naprawdę zrelaksować.
Odpoczynek to działanie, relaks to "nicnierobienie"
Odpoczynek nie musi oznaczać bezczynności. Może to być spacer, taniec, gotowanie, czytanie książki czy kawa z przyjaciółką – wszystko, co jest dla nas lekkie i przyjemne. Jednak intensywny trening, wymagające wycieczki czy ciągłe napięcie podczas "aktywnych" zajęć nie są odpoczynkiem. Klucz tkwi w równowadze – czas na działanie i czas na regenerację. To dlatego savasana (leżenie bez ruchu) po sesji jogi czy chwila na spokojny oddech po wysiłku są tak ważne. Odpoczynek przygotowuje ciało do relaksu.
Relaks natomiast to stan, w którym nic nie robimy – dosłownie. Mięśnie są rozluźnione, tętno zwalnia, oddech staje się spokojniejszy. Aktywuje się układ przywspółczulny, odpowiedzialny za regenerację organizmu. To właśnie w tym stanie organizm wraca do równowagi, a umysł odpoczywa. Relaks to chwila ciszy, leżenie w trawie, medytacja czy obserwacja płynących chmur. To moment, w którym pozwalasz sobie po prostu być.
7 rodzajów odpoczynku
Dr Saundra Dalton-Smith, specjalistka wellness i chorób wewnętrznych na swoim wystąpieniu TED Talk udowadnia, że sen i odpoczynek to nie to samo. A w zasadzie sen to tylko jedna z 7 składowych odpoczynku.
7 rodzajów odpoczynku to:
Odpoczynek psychiczny
Odpoczynek sensoryczny
Odpoczynek emocjonalny
Odpoczynek społeczny
Odpoczynek twórczy
Odpoczynek duchowy
Odpoczynek fizyczny
1. Odpoczynek umysłowy
Czujesz, że Twój umysł nie daje Ci wytchnienia? Myśli kłębią się w głowie, a trudności z koncentracją narastają. To znak, że Twój umysł potrzebuje odpoczynku. Jak sobie pomóc?
Rób krótkie, regularne przerwy w pracy – np. korzystaj z techniki Pomodoro.
Wypróbuj techniki relaksacyjne, takie jak joga Nidra czy ćwiczenia oczu.
Pisz dziennik – praktykuj pisanie strumienia świadomości lub poranne strony.
Znajdź czas na relaks przy książce, filmie lub zabawie z dziećmi czy zwierzakami.
2. Odpoczynek sensoryczny
Hałas, ostre światło, nadmiar zapachów i niewygodne ubrania to tylko część bodźców, które codziennie odbiera Twój układ nerwowy. Jeśli czujesz się przebodźcowana/y, spróbuj:
Ograniczać bodźce dźwiękowe – np. za pomocą słuchawek wygłuszających.
Redukować czas spędzany przed ekranami i wyłączać je godzinę przed snem.
Korzystać z łagodnego światła w domu – zmień żarówki na ciepłe lub czerwone.
Spędzać czas w naturze – spaceruj, otaczaj się roślinami.
Praktykować spokojne techniki oddechowe.
3. Odpoczynek emocjonalny
Codzienność często wymaga tłumienia emocji – w pracy, w domu czy wśród znajomych. Taki wysiłek bywa wyczerpujący. Co możesz zrobić?
Zapisuj swoje uczucia w dzienniku emocji.
Bądź autentyczna/y – wyrażaj siebie zgodnie ze swoimi odczuciami.
Uwalniaj napięcie poprzez taniec intuicyjny lub medytację dynamiczną.
Wyrażaj emocje głosem – śpiewaj, wzdychaj, a nawet krzycz.
Porozmawiaj z kimś zaufanym – przyjacielem lub terapeutą.
4. Odpoczynek społeczny
Nawet najbardziej towarzyskie osoby czasem potrzebują odpocząć od ludzi. Jak znaleźć równowagę?
Znajdź czas tylko dla siebie – samotność to również forma regeneracji.
Naucz się wyznaczać granice w relacjach.
Spędzaj czas z osobami, które dodają Ci energii i wspierają Cię.
5. Odpoczynek twórczy
Czujesz, że Twoja kreatywność spada, a rozwiązywanie problemów staje się wyzwaniem? Być może potrzebujesz twórczego odpoczynku. Spróbuj:
Rysowania, malowania lub robótek ręcznych, takich jak makrama.
Śpiewu, tańca lub słuchania muzyki.
Wizyty w muzeum, galerii czy teatrze.
Czytania poezji lub literatury, która inspiruje.
6. Odpoczynek duchowy
Czasem czujemy, że nasze życie traci sens lub cel. To znak, że zaniedbaliśmy duchowy aspekt naszego życia. Jak to zmienić?
Zaangażuj się w wolontariat – pomaganie innym wzmacnia poczucie wspólnoty.
Spędzaj czas w naturze, np. biegając w lesie, aby poczuć więź z otoczeniem.
Praktykuj medytację lub mindfulness.
Słuchaj inspirujących podcastów lub przemówień.
7. Odpoczynek fizyczny
Odpoczynek fizyczny to klucz do regeneracji ciała. Może być bierny lub aktywny. Co wybrać?
Odpoczynek bierny: relaks, joga Nidra, medytacja czy koncerty relaksacyjne.
Odpoczynek aktywny: spacery, delikatna joga, masaże, zabiegi pielęgnacyjne.
Najważniejszą formą odpoczynku fizycznego jest sen – regularny i wystarczająco długi, aby pomóc organizmowi w regeneracji i zdrowieniu.
Jak zacząć?
Zastanów się, który rodzaj odpoczynku najbardziej zaniedbałaś/eś. Zacznij od jednej małej zmiany – każda chwila relaksu to inwestycja w Twoje zdrowie i dobre samopoczucie.
Odpoczynek jest najbardziej niedocenianą, wolną od chemii, bezpieczną i skuteczną alternatywną terapii dostępną dla nas za darmo.
Saundra Dalton-Smith
A jak się relaksować?
Nie potrzebujesz wielkich przygotowań czy rytuałów, by się zrelaksować. Czasem wystarczy kilka minut. Zamknij oczy i skup się na oddechu, popatrz za okno, rozmasuj dłonie lub twarz – te proste gesty aktywują układ przywspółczulny. Możesz też spróbować relaksacji progresywnej, którą nagrałam do programu Stres Control.
Dlaczego tak trudno się zrelaksować?
Nieumiejętność relaksu może wynikać z głęboko zakorzenionych przekonań – że musimy być ciągle produktywni, że odpoczynek to lenistwo, że "trzeba zasłużyć". Czasem to także ucieczka przed emocjami, które pojawiają się w ciszy. Nadmiar napięcia, przebodźcowanie, ciągły stres – to wszystko utrudnia nam zatrzymanie się. Jeśli relaks wydaje Ci się nieosiągalny, spróbuj najpierw rozładować napięcie przez aktywność fizyczną, np. spacer, taniec, jogę, a potem stopniowo ucz się chwil nicnierobienia.
Zacznij od małych kroków
Jeśli trudno Ci wygospodarować czas na relaks, zacznij od krótkich momentów. Każdego dnia znajdź 3 minuty na zatrzymanie się. Możesz pomasować uszy, spojrzeć na niebo, wziąć kilka głębokich oddechów albo po prostu uśmiechnąć się do siebie. To małe kroki, ale ich regularne powtarzanie pomoże Ci odzyskać balans i czerpać więcej radości z codzienności. Pamiętaj, że odpoczynek i relaks to inwestycja w Twoje zdrowie i dobrostan.
Przygotowałam kolekcję mp3 Relaksa z 9 nagraniami, które dzięki połączeniu muzyki i tekstu wpływającego na działanie układu limbicznego (tego od stresu) w kilka minut zdejmą z Ciebie nadmiar napięcia i pozwolą się odprężyć.
A może nie wiesz jak wprowadzić odpoczynek do swojego planu dnia? Czujesz się źle, kiedy "nic nie robisz"? Napisz do mnie, umówimy się na bezpłatną konsultację i zmienimy Twoje życie i schematy myślowe tak, żebyś mogła odpoczywać bez wyrzutów sumienia.
Z czułością Aga
Comments